dinsdag 21 april 2009

Didactiek & ICT congres

Samen met Guus Stolwijk en Juliette Karrer naar Ede afgereisd om in De Reehorst het Didactiek en ICT Congres van 2009 bij te wonen en mee te maken. De opening werd gedaan door trendwatcher Adjiedj Bakas, die m.n. op heel humoristische wijze inspeelde op de (on)mogelijkheden van de huidige recessie, welke volgens hem medio 2011 te einde zal zijn en dat wij met z’n allen in de tussentijd de broekriem strakker aan zullen moeten trekken.
Na deze centrale opening in de schouwburg van De Reehorst werden in carrousel in verschillende zalen sessies gehouden met natuurlijk als onderwerp ict en didactiek. Er waren vier rondes, waarvan één ronde gevuld werd met een lunchpauze, waarin ruimte was om een bezoekje te brengen aan de informatiemarkt. Voor mij was deze informatiemarkt niet zo interessant, daar ik alle standhouders al had gezien op de NOT (medio februari 2009) en de IPON (medio april 2009). Daarom heb ik stiekem een extra sessie gevolgd.
De deelnemers namens het Ashram College hebben geprobeerd om de deelname aan de sessies af te stemmen op elkaar, om te voorkomen dat we niet allemaal hetzelfde zouden gaan doen. De sessies die ik heb bezocht zijn:
- Beelden voor de Toekomst - In de Klas (Tom Brink – ED*IT) 
- Digiborden, wat kun je er nu echt mee? (Katinka v.d. Brink – TeleTOP e-learning) 
- Hoe maakt u een interactieve les? (Linda Humme - SMART) 
- Digitaal leermateriaal (Jan van Stormbroek – Kennisnet)

Beelden voor de Toekomst - in de Klas
ED*IT is een nieuw onderwijsplatform van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, en een samenwerkingsverband tussen vele andere aanbieders van betrouwbaar audiovisueel beeldmateriaal, wat via internet beschikbaar is (o.a. Teleblik,. Schooltv-beeldbank, Naturalis, de Publieke Omroep, Kennislink, Filmmuseum, verschillende andere musea en meer). Via de website van ED*IT kunnen docenten bronnen gecategoriseerd op niveau raadplegen. Deze bronnen opzoeken, bewerken en plakken in een persoonlijke map of eigen werkomgeving en zo een ‘les’ te maken (in SCORM-formaat, de lessenmaker van ED*IT) en in een ELO beschikbaar te stellen of een bronnendatabase te maken, die leerlingen kunnen raadplegen bij (verdieping van) lesstof of het maken van een praktische opdracht. Deze gemaakte lessen kunnen ook gedeeld worden met collega’s of geplaatst worden in de bronnenbak van ED*IT.
De website van ED*IT moet eind april/begin mei operationeel zijn en werkt al vanuit TeleTOP, wat zoveel betekent dat vanuit de zoekfunctie in de ELO de website van ED*IT geraadpleegd kan worden. Er is een aparte PO en VO versie en de versie voor het VO bevat uiteraard meer informatie en heeft meer mogelijkheden (o.a. werkstukmaker, presentatiemaker, fotomontage, video-editor etc.) Leerlingen maken hun werkstukken en andere praktische opdrachten dan dus online.
Het gebruik kost € 2,85 per leerling per twee jaar. Vanaf 1 mei kunnen docenten (scholen) meedraaien als testpiloot en Juliette heeft ons opgegeven en heeft meer digitale informatie. http://www.ed-it.nu
/

Digiborden, wat kun je er nu echt mee?
Katinka v.d. Brink (een didacticus) van TeleTOP is geen onbekende van mij. Zij zat bij mij in de pioniersgroep van SMART Certified Trainers en is dus ook gecertificeerd om trainingen te geven in de producten van SMART.
Vandaag ging het niet alleen over het SMART Board, maar over de mogelijkheden van digitale schoolborden in het algemeen. Eens te meer werd verteld dat een digitaal schoolbord vooral niet bedoelt is voor het af spelen van films of het presenteren van een Powerpoint-presentatie - dit zijn slechts extra mogelijkheden – maar vooral bedoelt om leerling actief bij de les te betrekken m.b.v. activerende didactiek, welke op een digitaal schoolbord heel goed mogelijk is.
Met behulp van het digitale schoolbord en de bijbehorende software kan de docent de leerstof anders aanbieden, door te oriënteren en te schematiseren (bijvoorbeeld door het aanbrengen van chronologie, mindmappen, samenvatten, structureren en brainstormen, om zo veel meer overzicht te creëren in de lesstof) en de docent kan de leerstof ook veel meer visualiseren en zo aan sluiten op verschillende leerstijlen.
Bij het maken en geven van de les is het noodzakelijk dat de leerlingen niet teveel afgeleid worden en zich vooral kunnen focussen op de leerinhoud. Een aantal tips kwamen naar voren, welke ik ook in mijn presentaties zal verwerken en door ga geven aan collega’s op de SMART Board sessies bij ons op school. Houd het eenvoudig en zorg voor rust, gebruik dan de presentatievorm ipv de opmaakvorm. Alles wat de docent zegt, hoeft niet op het bord en andersom! Gebruik zo veel mogelijk beeldmateriaal en bij tekst alleen de zgn. kernwoorden. http://www.digiborden.com


Hoe maakt u een interactieve les? Linda Humme is ook geen onbekende van mij. Zij is een basisschooldocente uit de buurt (Nieuwveen) en werkt part-time voor SMART om trainingen in het SMART Board en de bijbehorende software te geven, tevens verzorgt zij de website www.smartopschool.nl, waar zowel voor PO als voor VO veel lessen te vinden zijn. Vandaag ben ik ‘illegaal’ aangesloten, omdat ik de markt niet zo interessant vond, maar wel benieuwd was naar een sessie van Linda over ‘hoe een les interactief te maken’.
Er zijn drie typen van een digitale les, welke met het digi-bord gegeven kunnen worden: 
-  als instructie, een presentatie zoals Powerpoint. 
-  leerlingen naar het bord toe, alwaar zij actief deelnemen aan de klassikale les. 
- of, een les waarbij leerlingen zelfstandig in groepjes aan het bord werken. 

De eerste twee worden het meest gebruikt bij invulling van lessen voor het VO.
De voorbereiding (het van te voren maken) van een (interactieve) les voor het digitale schoolbord is meer dan het halve werk, zeker als deze les later ook nog gebruikt gaat worden. Linda geeft zeven tips voor het maken van een interactieve les: 
zorg dat alles klaar staat, 
zorg voor genoeg ruimte op de dia om ook nog aantekeningen te maken, 
maak koppelingen (naar internet, andere software etc.), 
gebruik animaties, maar nooit te veel, 
zet de antwoorden klaar (of het is zelfcorrigerend), zodat de leerlingen zelf aan het
werk kunnen, 
gebruik de bijlage (de paperclip-tab) voor een docentenhandleiding, 
zorg voor een evaluatie van de les (eventueel met de Senteo-stemkastjes). 
http://www.smartopschool.nl (bronnenforum en lessendatabank)
http://exchange.smarttech.com
/ (idem, maar dan de Canadese variant)

Digitaal leermateriaal
Een reactie op de opmerking van Plasterk, die aangaf dat een docent allen maar verteld wat in het boekje staat. Een docent doet en kan meer volgens Jan van Stormbroek (de voorzitter van mijn Kennisnet ambassadeursgroep). Digitaal lesmateriaal is meer dan een digitaal schoolboek. De docent kan het zelf ontwikkelen, maar er is al zo veel en er wordt al heel veel aangeboden, dat een docent al dat materiaal ook kan arrangeren, om een digitale les(senserie) te maken.
Internet is inmiddels een andere fase ingegaan (web 2.0) waarbij er niet alleen maar wesbites bezocht kunnen worden om informatie te verzamelen, maar een nieuw en ander gebruik van internet, waar iedereen de mogelijkheid heeft om wat te brengen en te halen. Denk aan community-websites, blogs, en verschillende forums waar iedereen zichzelf kan uitleven. Wikipedia is een goed voorbeeld van een onbetrouwbare bron (op sommige scholen verboden als bron), omdat iedereen een bijdrage kan en mag leveren en er daardoor dus veel onjuistheden en subjectieve informatie op te vinden is. Kennisnet informeert verschillende partijen (gebruikers en aanbieders) over het gebruik van standaarden in het onderwijs. Dit met als doel de beschikbaarheid en herbruikbaarheid van digitaal leer- en bronmateriaal te verbeteren.
Kennisnet biedt de mogelijkheid voor de docent om digitaal materiaal te verzamelen. Via Kennisnet zijn goede digitale materialen beschikbaar, ipv van het wereldwijde web, wat eigenlijk veel te veel informatie geeft, wat we vaak niet willen. Via Kennisnet wordt gebruik gemaakt van bijvoorbeeld Edurep (zit bij ons op school geïmplementeerd in TeleTOP), een route die veel betere informatie geeft bij een zoekopdracht dan het World Wide Web.
http://digitaalleermateriaal.kennisnet.nl
http://www.deonderwijsvernieuwingscooperatie.nl

Na de laatste sessie kregen we een nascholingscertificaat voor de deelname aan het Didactiek en ICT Congres 2009.